Klimatski obrasci širom svijeta ulaze u fazu intenzivnih promjena uslijed utjecaja fenomena La Niña i El Niño. Prema analizama koje su objavili vodeći meteorološki centri, uključujući NOAA (Nacionalna uprava za okeane i atmosferu SAD-a), svijet – a posebno Evropa – ulazi u razdoblje u kojem će vremenske prilike oscilirati između hladnog i toplog, suhog i vlažnog.
Na temelju trenutnih meteoroloških podataka, zima 2025/2026. donijet će hladniji scenarij, dok se od sredine 2026. predviđa početak toplijeg i vlažnijeg razdoblja koje će trajati sve do 2027. godine. Ovo klimatsko njihanje posljedica je smjene faza unutar globalnog klimatskog sistema poznatog kao ENSO (El Niño–Southern Oscillation).
La Niña: Početak Hladne Fazе
Fenomen La Niña već se formirao u tropskom dijelu Tihog okeana, potvrđeno je od strane NOAA. Ova pojava označava početak hladnije klimatske faze ENSO ciklusa. Karakteristična je po sniženju površinskih temperatura okeana, što ima lančani efekt na globalnu atmosferu i klimatske obrasce.
Kada se razvije La Niña, dolazi do stabilizacije atmosferskog pritiska iznad Tihog okeana, dok se u drugim dijelovima svijeta javljaju značajne promjene u količini padavina i raspodjeli temperature. Iako je njen primarni uticaj najizraženiji u Pacifičkom regionu i Sjevernoj Americi, Evropa takođe osjeća efekte ovog hladnog režima.
Zima 2025/2026: Povratak Snijega i Hladnoće u Evropu
Prognoze za predstojeću zimu ukazuju na značajan uticaj La Niñe na evropski kontinent. U sjevernim i istočnim dijelovima Evrope, moguće je očekivati hladnije temperature od prosjeka, uz povećanu učestalost snježnih padavina. Naročito bi Srednja i Istočna Evropa mogle biti pogođene jačim prodorima hladnog arktičkog zraka.
Nasuprot tome, južni i zapadni dijelovi kontinenta mogli bi imati blaže i suše zime, sa znatno manje padavina. La Niña takođe povećava rizik od poremećaja polarnog vrtloga – ogromne mase hladnog zraka koja obično ostaje izolovana oko Arktika. Kada dođe do slabljenja tog sistema, hladni zrak može prodrijeti prema nižim geografskim širinama, donoseći nagla zahladnjenja i snježne oluje.
Klimatski Preokret: Dolazak El Niña u Drugoj Polovini 2026.
Kako se 2026. godina bude približavala sredini, očekuje se kraj hladne faze i početak El Niña – tople faze ENSO ciklusa. Tokom El Niña, temperature površine Tihog okeana rastu iznad uobičajenih vrijednosti, što mijenja globalne vremenske tokove u suprotnom pravcu od La Niñe.
Za Evropu to znači mogućnost blažih zima, više padavina, posebno u zapadnim i južnim regijama, te općenito vlažnije vremenske uslove. Međutim, ni tada se ne može isključiti pojava kratkotrajnih, ali intenzivnih hladnih talasa, naročito u sjevernoj i istočnoj Evropi.
Uticaj Na Društvo i Ekonomiju
Smjena La Niñe i El Niña ima ne samo meteorološki, već i širok društveni i ekonomski uticaj. Poljoprivreda, energetski sektor i zdravstveni sistemi mogu se suočiti s ozbiljnim izazovima.
-
Poljoprivredna proizvodnja može trpjeti zbog neuobičajenih padavina, suša ili niskih temperatura u kritičnim fazama rasta usjeva.
-
Energetski sektor, naročito onaj koji zavisi od hidroelektrana ili potrošnje energenata za grijanje, mora se pripremiti za moguće fluktuacije u potražnji i ponudi.
-
Zdravstveni sistemi bi mogli biti pod pritiskom zbog mogućeg povećanja respiratornih bolesti tokom oštrijih zima.
Zaključak: Dvostruki Klimatski Izazov za Evropu
Evropa se nalazi pred dvostrukim klimatskim izazovom – najprije ulazak u hladniju zimu 2025/2026. zbog La Niñe, a zatim prelazak u topliji, vlažniji period tokom 2026. i 2027. pod uticajem El Niña.
Meteorolozi ističu da će upravo 2026. godina biti ključna tačka preokreta, jer će prelazak između ova dva klimatska fenomena značajno oblikovati ne samo vremenske uslove u Evropi, već i globalnu klimu u cjelini.
Priprema, prilagodba i blagovremeno informisanje biće ključni faktori za smanjenje potencijalnih negativnih posljedica koje ove klimatske promjene mogu donijeti.
